http://www.sigmalive.com/simerini/politics/445131/i-yferpousa-anagnorisi-ton-tourkokyprion
ΝΕΑ ΑΠΟΔΕΣΜΕΥΣΗ ΒΡΕΤΑΝΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1985-1991
«ΕΙΣΗΓΟΥΜΑΙ Η ΣΩΣΤΗ ΠΟΡΕΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ν’ ΑΚΟΛΟΥΘΗΘΕΙ ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ “ΥΦΕΡΠΟΥΣΑΣ” ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ, ΟΤΑΝ ΔΟΘΕΙ Η ΕΥΚΑΙΡΙΑ», ΣΗΜΕΙΩΝΕ ΣΕ ΑΝΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗ Μβ. ΘΑΤΣΕΡ Ο ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ JULIAN AMERY
«Ο Ντενκτάς, με ανακοίνωσή του, θεωρούσε τον Γ. Βασιλείου ρεαλιστή που δέχθηκε τη Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία και αναγνώριζε ότι οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες δεν θα επέστρεφαν στον βορρά, και ότι από μηνύματα που έπαιρνε ο Βασιλείου θα δεχόταν εγγυήσεις της Τουρκίας στο μέλλον ως εγγυήτριας δύναμης»
Το Βρετανικό Εθνικό Αρχείο αποδέσμευσε στις 20 Ιουλίου 2017 φακέλους, αλλά, δυστυχώς, δύο μόνο για το Κυπριακό, και από τους δύο φακέλους ο ένας… επαναδεσμεύθηκε προσωρινά. Από τον μοναδικό φάκελο, έχουμε τις πιο κάτω ασφυκτικά περιορισμένες ενημερώσεις για τα έτη μεταξύ 1985-1991.
Βρετανικές «συμβουλές» στον Γ. Βασιλείου να μη μιλά για τουρκοκυπριακή μειονότητα – O ίδιος διαβεβαίωνε αποδοχή ΔΔΟ.
Τον Ιούλιο του 1988, ο Βρετανός ΄Υπ. Αρμοστής στη Λευκωσία, κατόπιν οδηγιών από το Λονδίνο, «συμβούλευσε» τον νέο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γ. Βασιλείου, ειδικά να αποφεύγει επιζήμιες δημόσιες δηλώσεις χρησιμοποιώντας τη λέξη «μειονότητα» για τους Τ/Κυπρίους, γιατί αυτές προφανώς είχαν ενοχλήσει την Τουρκία και τον Πρόεδρό της Στρατηγό Κενάν Εβρέν (πέθανε το 2015). «Ο Βασιλείου φάνηκε γνήσια ξαφνιασμένος από τους ισχυρισμούς και αρνήθηκε ότι χρησιμοποίησε τον όρο αυτό με σκοπό να υποτιμήσει το ίσο στάτους των Τ/κ ως κοινότητας…». Διαβεβαίωσε τον Βρετανό ΄Υπ. Αρμοστή ότι η διευθέτηση που θα ακολουθούσε «θα ήταν στη βάση Διζωνικής, Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και ότι μια ομοσπονδία συνεπάγεται ισότητα στάτους για αμφότερες τις κοινότητες».
Σε άλλη αναφορά Ιουλίου 1988 προς το Λονδίνο, η βρετ. Υπ. Αρμοστεία ενημέρωσε για τη θέση Γ. Βασιλείου ότι στην πρώτη συνάντησή του με τον Raouf Denktash (πέθανε 2012) στις 24 Αυγούστου στη Νέα Υόρκη οι συζητήσεις θα γινόντουσαν δίχως προυποθέσεις. Ο δε Denktash με ανακοίνωσή του «θεωρούσε τον Γ. Βασιλείου ρεαλιστή που δέχθηκε την Δι-ζωνική, Δι-κοινοτική Ομοσπονδία και αναγνώριζε ότι οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες δεν θα επέστρεφαν στο βορρά, και ότι από μηνύματα που έπαιρνε ο Βασιλείου θα δεχόταν εγγυήσεις της Τουρκίας στο μέλλον ως εγγυήτρια δύναμη».
Στις δε 7 Ιουνίου 1988 σε συνάντησή του με τον Βρετανό Υπ. Εξωτερικών στη Νέα Υόρκη ο Γ. Βασιλείου του είχε πει ότι πίστευε « η Τουρκία πράγματι επιθυμούσε να δει πρόοδο».
Thatcher : Ο Ozal προσυλωμένος στην Δι-ζωνική και ο Βασιλείου λογικός και συνεργάσιμος
Σε συνάντησή της το Μάιο 1991 με τον Έλληνα ομόλογό της Κωνσταντίνο Μητσοτάκη η Βρετανίδα πρωθυπουργός Margaret Thatcher τον ενημέρωσε για την επιμονή του Τούρκου Πρωθυπουργού Turgut Ozal σε λύση δι-ζωνικής, δι-κοινοτικής ομοσπονδίας και επαίνεσε τον Πρόεδρο Γιώργο Βασιλείου ότι «είχε κάνει πολύ περισσότερα από τους προκατόχους του για συμφωνία και υπήρξε πολύ λογικός και συνεργάσιμος».
Δύο Βρετανοί βουλευτές υπέρ της ‘αναγνώρισης’ του ψευδοκράτους
Ο ‘φίλος’ Francis Noel-Baker
Απαντώντας επιστολή της Πρωθυπουργού Margaret Thatcher ημερ. 9 Απριλίου 1986, ο πρώην Εργατικός Βουλευτής Francis Noel- Baker, (διορισθείς από την Συντηρητική κυβέρνηση μετά την έναρξη του Αγώνος της ΕΟΚΑ το 1955 ως μεσάζων για το Κυπριακό), της έγραψε συγκεκριμένα:
“Πιστεύω η ‘νέα φόρμουλα’ η οποία είναι πολύ απλή, έχει καλές πιθανότητες. Αυτή προσφέρει αναγνώριση στη ‘δημοκρατία’ του Νενκτάς (ίσως δοκιμαστικά) υπό τον όρο η Άγκυρα και ο ίδιος να συμφωνήσουν : 1) Να ελαττώσουν σημαντικά την τουρκική περιοχή, στο όχι περισσότερο από 26%. 2. Να αποσύρουν τα τουρκικά στρατεύματα υπό τον όρο ότι και οι Έλληνες θα αποσύρουν τα δικά τους και 3. Πρόοδος στη συνεργασία με την (Ελληνική) Δημοκρατία της Κύπρου και να αρχίσει το ξήλωμα της πράσινης γραμμής. Επίσης θα πρέπει να κάνουν πρόοδο για την ντε φάκτο ομοσπονδία και να επιτρέψουν πρόσβαση στα στρατεύματα του ΟΗΕ σε όλη τη νήσο. Θα συζητήσω περαιτέρω αυτά τα θέματα εδώ (Ελλάδα) και ίσως μετά να πάω και στην Άγκυρα και στη Κύπρο…»
(O Francis Noel-Baker αποχώρησε από το Εργατικό Κόμμα το 1971 για το Σοσιαλο-δημοκρατικό και αργότερα έγινε μέλος του Συντηρητικού Κόμματος- απέθανε το Σεπτεμβρίου 2009 διατηρούσε στενούς δεσμούς με πολιτικούς στην Ελλάδα.)
Ο Julian Amery υπέρ της ‘creeping recognition’ (‘υφέρπουσας’ αναγνώρισης)
Στις 19 Οκτωβρίου 1986 ο Συντηρητικός Βρετανός βουλευτής Julian Amery συνομίλησε με τον R. Denktash στα κατεχόμενα και έστειλε αναφορά στην Πρωθυπουργό Thatcher.
Ρώτησε τον Denktash πως έβλεπε το μέλλον ο οποίος του είπε είχε τρείς πιθανότητες: «( α) Διπλή Ένωση, η Νότια Κύπρος με την Ελλαδα και η Βόρεια με τη Τουρκία. Δεν πίστευε θα δεχόταν η Τουρκία γιατί θα έδινε το δικαίωμα της Ελλάδας να σταθμεύσει στρατεύματα πολύ πλησίον των νοτίων ακτών της Τουρκίας. (β) Δι-ζωνική ομοσπονδία ή συνομοσπονδία όπως πρότεινε (τότε) ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ. Η κάθε ζώνη θα είναι υπεύθυνη για τη δική της διοίκηση και ασφάλεια. Τέτοια λύση θα οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις για αποζημίωση και σύνορα. Η σημερινή Ελληνοκυπριακή ηγεσία ήτα αδύνατο να το δεχθεί… Ο Γλαύκος Κληρίδης μπορούσε… (γ) Απέμενε ο διαμελισμός της νήσου, ως έχει τώρα, σε δυο ξεχωριστά κράτη με σχέσεις κουλτούρας το ένα με την Ελλάδα και το άλλο με την Τουρκία όμως το κάθε ένα να διατηρεί την δική του αυτονομία και ο Denktash ήλπιζε με τον καιρό η τουρκοκυπριακή ζώνη θα κέρδιζε αυξημένη αναγνώρισε από τον έξω κόσμο.. Κάποιο είδος συνομοσπονδίας…»
Η έκθεση συνοδευόταν και με την εισήγηση του Julian Amery που συνοπτικά έλεγε της Πρωθυπουργού: «I suggest that the right course would be to pursue a policy of ‘creeping’ recognition for the Turkish Cypriot region as and when opportunity offers”.
«Εισηγούμαι η σωστή πορεία θα είναι να ακολουθηθεί μια πολιτική ‘υφέρπουσας ’ αναγνώρισης για την Τουρκοκυπριακή περιοχή όταν δοθεί η ευκαιρία».
Σημείωση: Η λέξη ‘creeping’ (αναγνώριση) που μεταφράσαμε ως ‘υφέρπουσα ’ σε ελεύθερη μετάφραση ερμηνεύεται ως ‘ σταδιακή με ύπουλο παρασκήνιο’ (αναγνώριση).
(Ο J. Amery ήταν γαμπρός του πρωθυπουργού Macmillan, το 1959 διετέλεσε υφυπουργός και διαπραγματεύθηκε τα εκκρεμή θέματα που απόρρεαν από τις Συμφωνίες Ζυρίχης/Λονδίνου και δεν θα είχαν εξασφαλίσει (όπως παραδέχεται ο ίδιος) τα όσα πήραν με τις βάσεις και τις εγκαταστάσεις δίχως την υποστήριξη της Τουρκίας κα των Τ/κ. Πέθανε το 1996. Τον αδελφό του John Amery τον κρέμασαν για εσχάτη προδοσία ως προπαγανδιστή των Ναζί.)
Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος